Rutger van Basten Batenburg (r), bestuursvoorzitter van de Vicarie en Landgoed de Batenborgh bij Winterswijk, overhandigt een 500 jaar oude akte aan Fred van Kan (l), directeur van het Gelders Archief.
Vandaag overhandigde Rutger van Basten Batenburg het middeleeuwse archief van landgoed de Batenborgh en de Stichting Vicarie Sancti Nicolai uit 1501 in Winterswijk aan het Gelders archief in Arnhem.
Deze wordt bestuurd door de inmiddels 18e generatie van rechtstreekse afstammelingen van de oprichter sinds 1501 in de familie Van Basten Batenburg en Batenburg.
Fred van Kan, directeur van het Gelders Archief was zeer ingenomen met deze collectie: “Het Gelders Archief ontvangt regelmatig particuliere archieven, maar dat zich daaronder middeleeuwse stukken bevinden, zoals in dit vicariearchief is uitzonderlijk. Heel mooi dat de vicarie Sancti Nicolai na 500 jaar nog steeds bestaat en van betekenis is. En bijzonder dat het archief zo goed bewaard is gebleven. Door de overbrenging naar het Gelders Archief is het voortaan eenvoudig beschikbaar voor historisch onderzoek.”
Deze archiefcollectie heeft de tand des tijds en vele oorlogen door Staatse, Spaanse, Pruisische, Russische en Franse troepen en Duitse legers in de Achterhoek overleefd. Zo lag in 1607 de oudste archiefcollectie nog opgeborgen in een kistje in een ton in de Jacobskerk in Winterswijk. En is het huis dat in 1609 op het landgoed is gebouwd, tijdens het beleg van Bredevoort weer verwoest. In de archiefcollecties zijn ook sporen terug te vinden van de bestuurlijke chaos van de Bataafs-Franse tijd.
De archiefcollectie bevat o.a. perkamenten oprichtingsakten uit 1501 en de oudste bekende eigendomsakte van het landgoed de Batenborgh uit 1478. Het 1,3 strekkende meter oud-archief omvat 5 eeuwen geschiedenis van de periode 1478 tot en met 1979. En bevat stukken over de niet altijd gladjes verlopende opvolging van collatoren, de toewijzing van inkomsten aan studenten, het beheer van de goederen en veranderingen in het middeleeuwse grondbezit.
Deelcollecties van collatoren en beheerders werden niet altijd doorgegeven. In de 19e en 20e eeuw zijn stukken verspreid geraakt en deels teruggekocht. Uiteindelijk zijn deze stukken in de 20e eeuw grotendeels weer bij elkaar gekomen en beschreven. En binnenkort zijn deze te bekijken in het Gelders Archief.
—
‘Eeuwenoud Achterhoeks familiearchief in de openbaarheid‘
De Gelderlander, 29 Juni 2022
Het afgebeelde zegel is een zegel in was van de Universiteit van Harderwijk uit 1703